Saznajte na šta sve ukazuje povišen bilirubin? Koji su simptomi i metode lečenja

by Dijana Škorić | 19.02.2024

Povišen bilirubin može biti posledica različitih stanja, kao što su problemi sa jetrom, prekomerna razgradnja crvenih krvnih zrnac, ili blokada u izlučivanju žuči.

Bilirubin je žuti pigment koji nastaje tokom razgradnje crvenih krvnih zrnaca. To je metabolički proizvod hema, komponente krvi koja se nalazi u crvenim krvnim zrncima i odgovorna je za transport kiseonika do tkiva.

Nakon razgradnje hemoglobina, bilirubin napušta crvena krvna zrnca i odlazi u jetru, gde se metaboliše i izlučuje iz organizma putem žuči.

Sadržaj članka

1 Na koje bolesti ukazuje povišen bilirubin?

Na koje bolesti ukazuje povišen bilirubin?

Postoje dve vrste bilirubina: indirektni (nekonjugovani) i direktni (konjugovani).

Indirektni bilirubin je toksičan i nerastvorljiv u vodi. Vezuje se za proteine u krvi i transportuje se do jetre, gde se pretvara u direktan bilirubin.
Direktni bilirubin je rastvorljiv u vodi i može se izlučiti iz organizma putem žuči. Proizvodi ga jetra konjugacijom indirektnog bilirubina sa glukuronskom kiselinom.
Zbir ovih frakcija daje vrednost ukupnog bilirubina.

Zašto je važno uraditi test za bilirubin?

Test krvi na bilirubin se obično vrši da bi se procenila funkcija jetre i dijagnostikovale različite bolesti jetre i žučne kese.

Dijagnoza bolesti jetre: Povišeni nivoi bilirubina u krvi mogu ukazivati na oboljenje jetre kao što je hepatitis, ciroza ili alkoholno oboljenje jetre. Test pomaže u proceni težine stanja i praćenju efikasnosti lečenja.

Procena žutice: Žutica, koju karakteriše žutilo kože i očiju, često je uzrokovana povišenim nivoom bilirubina. Test krvi na bilirubin može pomoći u određivanju uzroka žutice, bilo da je to posledica prekomernog raspada crvenih krvnih zrnaca, disfunkcije jetre ili opstrukcije žučnih kanala.

Procena funkcije žučnih kanala: Test bilirubina je koristan u identifikaciji stanja koja utiču na protok žuči, kao što su kamen u žuči ili tumori koji blokiraju žučne kanale. Povećanje nivoa bilirubina u krvi može ukazivati na blokadu žučnih kanala.

Praćenje terapije: Osobe sa oboljenjem jetre ili žučne kese imaju redovne analize krvi za bilirubin kako bi se pratila efikasnost lečenja i procenila progresija bolesti.

Skrining novorođenčadi: Test krvi na bilirubin se obično radi kod novorođenčadi da bi se proverila žutica. Prekomerni nivoi bilirubina kod novorođenčadi mogu dovesti do stanja zvanog neonatalna žutica, kojoj je možda potrebno lečenje ili praćenje kako bi se sprečile komplikacije.

Važno je napomenuti da se krvni test bilirubina obično izvodi zajedno sa drugim testovima funkcije jetre kako bi se pružila sveobuhvatna procena zdravlja jetre. Rezultati testova, zajedno sa drugim kliničkim rezultatima, pomažu u postavljanju tačne dijagnoze i određivanju odgovarajućih opcija lečenja.

Simptomi

Ovo su jačešći simptomi koji se javljaju u slučaju povišenog nivoa bilirubina

Svetla stolica i tamni urin
Žutilo kože i belonjače
Podrigivanje nakon jela, posebno nakon masne hrane
Nadimanje
Dijareja ili zatvor
Svrab kože
Osećaj gorčine u ustima
Opšta slabost
Otežane kognitivne funkcije
Razdražljivost i emocionalna nestabilnost
Apatija

Šta sve može da prouzrokuje povišene vrednosti?

Postoji nekoliko stanja koja mogu da dovedu do povišenih vrednosti bilirubina u krvi:

Anemija
Ciroza jetre
Reakcija na transfuziju krvi
Gilbertov sindrom
Virusni hepatitis
Reakcija na lekove
Alkoholna bolest jetre
Kamen u žuči
Intenzivna fizička aktivnost, kao što je trčanje maratona, takođe može povećati nivo bilirubina.
Kofein, penicilin, barbiturati i nesteroidni antiinflamatorni lekovi (salicilati) mogu smanjiti nivoe bilirubina.

Razlozi za povećanje indirektnog bilirubina

Ako je ukupan bilirubin povećan zbog indirektnog bilirubina, onda su uzroci vezani za jetru:

Uvećane formacije (hemolitička anemija, ubrzani raspad hemoglobina, patologija slezine, zarazne bolesti, veliki hematomi)
Ne postoji mogućnost normalnog transporta indirektnog bilirubina u jetru (bez proteina transportera)
Bilirubin ne može ući u hepatocit
Ne postoji enzim za kombinovanje bilirubina sa glukuronskom kiselinom (UDGT – na primer Gilbertov sindrom)
Hepatitis: virusni, bakterijski, autoimuni, izazvan lekovima, ciroza – intoksikacija, dugotrajni infektivni proces)
Povećanje indirektnog bilirubina često se javlja kod novorođenčadi u prva 3 dana života. Ovo može izazvati fiziološku žuticu kod novorođenčadi.

Razlozi za povećanje direktnog bilirubina

Ako je ukupan bilirubin povećan zbog indirektnog bilirubina, onda su uzroci vezani za žuč:

Holelitijaza
Rotor sindrom
Dubin-Johnsonov sindrom
Intrahepatična holestaza
Tumor
Helmintoza i parazitoza

Dijagnoza

Test krvi na bilirubin je jedan od pokazatelja zdravlja jetre. Ukupni rezultat bilirubina – ormalne vrednosti u krvi su 3-30 mikromola/L.
Za detaljniju dijagnozu disfunkcije jetre ili crvenih krvnih zrnaca, moraju se preduzeti dodatni testovi:

Opšta analiza krvi
Opšta analiza urina
Testovi jetre: ALT, AST, GGT, timol test, LF, ukupni proteini

Lečenje povišenog bilirubina

Lečenje povišenog bilirubina zavisi od osnovnog uzroka. Evo nekih uobičajenih pristupa lečenju povišenog bilirubina:

Lečenje osnovne bolesti jetre: Ako je povišen bilirubin uzrokovan oboljenjem jetre, fokus je na lečenju osnovne bolesti. Ovo može uključivati lekove, promene načina života ili intervencije specifične za bolest jetre, kao što je antivirusna terapija za hepatitis ili imunosupresivni lekovi za autoimunu bolest jetre.

Lečenje hemolitičke anemije: Određeni poremećaji krvi mogu izazvati povećano razlaganje crvenih krvnih zrnaca, što dovodi do povećanja nivoa bilirubina. Opcije lečenja ovih poremećaja zavise od specifičnog stanja i mogu uključivati lekove, transfuziju krvi ili transplantaciju koštane srži.

Uklanjanje opstrukcije žučnih kanala: U slučajevima kada su žučni kanali začepljeni, što dovodi do opstrukcije toka žuči i povećanja nivoa bilirubina, lečenje uključuje ublažavanje opstrukcije. Ovo može zahtevati procedure kao što je endoskopska retrogradna holangiopankreatografija da bi se ublažila opstrukcija ili operacija u složenijim slučajevima.

Fototerapija: Fototerapija se može koristiti kod novorođenčadi sa žuticom uzrokovanom povišenim nivoom bilirubina. Ovo uključuje izlaganje kože vaše bebe određenoj vrsti svetlosti, što pomaže razgradnji bilirubina u oblik koji se lakše izlučuje.

Važno je da se konsultujete sa svojim lekarom da biste utvrdili tačnu dijagnozu i odgovarajuće opcije lečenja na osnovu osnovnog uzroka povišenih nivoa bilirubina. Specifičan plan lečenja zavisi od pojedinačnih faktora, kao što su ozbiljnost stanja, opšte zdravlje i bilo koja osnovna medicinska stanja.

Panuwat Dangsungnoen / gettyimages.com

Tagovi: